Wat is de milieu-impact van een product of dienst?
Een levenscyclusanalyse (LCA) is de geijkte manier om dit na te gaan. Een LCA meet de milieueffecten van een product of dienst gedurende de hele levensduur. De levenscyclus begint bij de winning van de grondstoffen, omvat verder productie, transport en gebruik en eindigt bij de afvalverwerking. Dit wordt ook cradle-to-grave genoemd. Voor iedere stap worden de milieu-impacten begroot.
Er zijn nog veel andere deelanalyses mogelijk, zoals cradle-to-gate, gate-to-gate, well-to-wheel, en nog veel meer. Mantis Consulting kan selecteren wat de beste aanpak is voor jouw specifieke LCA vraag.
Voor wie of wat is een LCA bedoeld?
Een LCA is bedoeld voor bedrijven die moeten voldoen aan een wettelijke verplichting rond LCA, nieuwe duurzame producten of diensten ontwikkelen, bestaande producten of diensten willen verduurzamen of de milieuprestaties van een product of dienst in de verf willen zetten.
LCA is dus ook vaak een middel om besluitvorming te faciliteren voor diverse doelstellingen, ook wanneer het niet verplicht is, bvb.:
productontwikkeling en -verbetering;
beheer van de waardeketen en duurzaam aankoopbeleid;
strategische planning;
beleidsondersteunend;
Een bijkomstige positieve impact van een LCA is dat je het ook in marketing kan gebruiken met een wetenschappelijk onderbouwde basis.
Hoe ga je hiermee aan de slag?
Over het algemeen wordt gesproken over 4-6 levensfasen van een product, afhankelijk van de context en hoe de uitvoerder van de analyse de levenscyclus wil definiëren en welke levensfasen daarin meegenomen worden.
Extractie van grondstoffen
Productie & Verwerking
Transport
Verpakking
Gebruik & Retail
Afvalverwerking
Afhankelijk van de doelstelling van de analyse kan een andere methodiek toegepast worden waarbij meer of minder levensfasen bestudeerd worden.
De analyse zelf bestaat uit 4 hoofdonderdelen:
Stap 1: Definitie van doel en 'scope'
Het definiëren van de doelstelling en de omvang van een LCA betekent: bepalen wat je wil bestuderen, hoe je het wil analyseren, en hoe ver je wil gaan. Je geeft in deze stap dus alle randvoorwaarden en aannames mee die de context van de analyse goed schetsen en een correcte interpretatie van de resultaten toelaat.
Stap 2: Levenscyclus inventaris (LCI) opmaken
De LCI is de fase waarin alle relevante data worden verzameld om tot een levenscyclusmodel te komen. Dit model gaat op basis van inputs en outputs in het systeem het product zo goed mogelijk beschrijven. Het is de bedoeling (van ieder model) om de werkelijkheid zo goed mogelijk te gaan benaderen op een manier die toch werkbaar en zo transparant mogelijk is.
Stap 3: Levenscyclus impact analyse (LCIA)
Nadat de levenscyclus zo goed mogelijk beschreven is in een model volgt de impact analyse (LCIA). Hierbij wordt het levenscyclusmodel gekoppeld aan milieu-impact data die de activiteiten in de verschillende levensfasen koppelen aan een milieu-impact die wordt opgedeeld in verschillende categorieën. Veel voorkomende impactcategorieën zijn (1) Klimaatverandering, (2) Ecotoxiciteit, (3) Menselijke toxiciteit, (4) Verzuring, (5) Eutrofiëring. De keuze van deze impactcategorieën wordt bepaald door de doelstellingen en scope van de analyse in stap 1.
Stap 4: Interpretatie van de resultaten
De LCIA leert ons wat de milieu-impact van de verschillende activiteiten en levensfasen is binnen de volledige levenscyclus. Zo kan je levensfasen en activiteiten met de grootste bijdrage aan de impact gaan definiëren en actiepunten definiëren. Een LCA is een iteratief proces waarbij op basis van de resultaten in de verschillende stappen aanpassingen kunnen gebeuren om het model te verfijnen en af te stemmen op de doelstellingen.
Welke conclusies kan je trekken?
Zoals eerder aangegeven is een LCA vaak een belangrijke middel voor besluitvorming. Enkele typische resultaten of conclusies die je uit LCA-analyses kan halen zijn:
Hoe hoog zijn de (broeikasgas)emissies van het product of de dienst?
Zit de milieu-impact voornamelijk in de productie en/of assemblage, of is de gebruiksfase relatief belangrijker? M.a.w. welke prioriteiten stel je?
Hoe verhoudt het zich tot andere producten in het portfolio? (indien een vergelijkende studie werd uitgevoerd)
Waar zit de grootste impact en welke stappen kunnen ondernomen worden om de impact van je product te verminderen?
Waar zitten de voornaamste efficiëntiewinsten in de processen?
Kunnen de grondstoffen elders, of op een milieuvriendelijkere manier gesourced worden?
LCA is dus een eigenlijk een verzamelnaam voor diverse analyses die de milieu-impact meten van de volledige of gedeeltelijke levenscyclus van een product of dienst. Wij helpen je graag verder om de doelstellingen voor jou scherp te stellen.
